محاسبه سن قلب

پلانک لایف ©

«سن قلب» یک شاخص ساده و قابل فهم است که نشان می‌دهد قلب شما از نظر آماری مانند قلب چندساله عمل می‌کند. اگر سن قلب بیشتر از سن تقویمی باشد، یعنی مجموعهٔ عوامل خطرتان باعث می‌شوند قلبتان زودتر از زمان واقعی پیر شود.

با این ابزار، سن قلب شما و ریسک ۱۰ سالهٔ ابتلا به بیماری‌های قلبی–عروقی بر اساس معادلات معتبر فریمینگهام (2008) برآورد می‌شود. نتیجه تشخیصی نیست، اما برای آگاهی و اقدام‌های سبک زندگی بسیار مفید است.

سن مجاز: ۳۰ تا ۷۴ سال
اطلاعات لازم: جنسیت، سن، کلسترول کل، HDL، فشار خون سیستولیک، وضعیت سیگار، ابتلا به دیابت
اگر واحد چربی خون شما mmol/L است، از سوییچ واحد استفاده کنید.

محاسبه‌گر سن قلب

سن قلب و ریسک ۱۰سالهٔ بیماری‌های قلبی–عروقی را بر اساس معادلات معتبر برآورد کنید.

جنسیت سن کلسترول کل (mg/dL) کلسترول HDL (mg/dL) کلسترول LDL (mg/dL) اختیاری — در محاسبهٔ ریسک استفاده نمی‌شود فشار خون سیستولیک (mmHg) آیا برای فشار خون بالا تحت درمان هستید؟ آیا سیگار می‌کشید؟ آیا دیابت دارید؟ شاخص تودهٔ بدنی (BMI) اختیاری — فقط برای توصیه‌های سبک زندگی سابقهٔ خانوادگی بیماری قلبی زودرس؟ اختیاری — فقط برای توصیه‌ها

ارزیابی جامع سلامت قلب شما

ریسک ۱۰ سالهٔ بیماری قلبی–عروقی

—

سن قلب شما

سن واقعی: — سن قلب: — ±0

دسته‌بندی ریسک

—

بر اساس مدل ۱۰ سالهٔ فرامینگهام برای بیماری‌های قلبی–عروقی.

اگر این‌ها را تغییر دهم…

فشار خون سیستولیک (mmHg)

120 mmHg

کلسترول کل (mg/dL)

200 mg/dL

وضعیت سیگار

من در حال حاضر سیگاری هستم

ریسک ۱۰ سالهٔ جدید: — | سن قلب جدید: —

چه عواملی ریسک شما را بالا می‌برند؟

نمودارها کاهش تقریبی ریسک را هنگام بهینه‌سازی هر عامل نشان می‌دهند.

آستانه‌های ریسک

دسته‌بندی	آستانه	توضیح
پایین	کمتر از ۱۰٪ (اکثر افراد)	ریسک پایین
متوسط	۱۰ تا ۲۰٪ (نیازمند توجه)	ریسک متوسط
بالا	بیش از ۲۰٪ (مشاورهٔ پزشکی توصیه می‌شود)	ریسک بالا

تحلیل دقیق و توصیه‌ها

عوامل سبک زندگی شما

شاخص‌های سلامتی شما

سلب مسئولیت: این اطلاعات صرفاً جنبهٔ آموزشی دارند و جایگزین مشاورهٔ پزشکی حرفه‌ای نیستند.

دربارهٔ این محاسبه

این ابزار از مدل ریسک ۱۰سالهٔ فرامینگهام (مدل لیپیدی، ۲۰۰۸) استفاده می‌کند. سن قلب با مقایسهٔ پروفایل شما با پروفایل ایدئال به‌دست می‌آید. معتبر برای سنین ۳۰ تا ۷۴ سال.

دسته‌های ریسک: کمتر از ۱۰٪ پایین، ۱۰ تا ۲۰٪ متوسط، بیش از ۲۰٪ بالا
LDL، BMI و سابقهٔ خانوادگی در هستهٔ محاسبهٔ ریسک وارد نمی‌شوند؛ فقط برای توصیه‌ها استفاده می‌شوند.

پلانک لایف | محاسبه سلامتی بدن

بهترین ابزارهای محاسبه سلامتی بدن با روش های علمی

توسعه یافته توسط پلانک لایف ©

خلاصهٔ مدیریتی

مدل محاسبه
این ابزار بر اساس معادلات معتبر Framingham 2008 (lipid model) ساخته شده است که یکی از شناخته‌شده‌ترین مدل‌های پیش‌بینی ریسک بیماری‌های قلبی–عروقی در دنیا محسوب می‌شود.

ورودی‌ها و خروجی‌های کلیدی

ورودی‌ها: سن، جنسیت، کلسترول کل، کلسترول HDL، فشار خون سیستولیک (درمان‌شده یا نشده)، وضعیت سیگار، دیابت.
خروجی‌ها: ریسک ۱۰ سالهٔ بیماری قلبی–عروقی (بر حسب درصد) و «سن قلب» محاسبه‌شده.

چه کسانی از این ابزار استفاده کنند؟
این ابزار برای افراد ۳۰ تا ۷۴ ساله در جمعیت عمومی طراحی شده است؛ مناسب کسانی که می‌خواهند از وضعیت سلامت قلب خود آگاه شوند، تغییرات سبک زندگی را ارزیابی کنند، یا با پزشکشان در مورد ریسک صحبت کنند.

هشدار پزشکی
این یک ابزار اطلاعاتی–آموزشی است و جایگزین معاینه یا تشخیص پزشکی نیست. نتایج باید به‌عنوان یک راهنمای کلی در نظر گرفته شود و در صورت ریسک بالا یا علائم نگران‌کننده، مراجعه به پزشک الزامی است.

مقدمه

سن قلب چیست و چرا مهم است؟

سن قلب چیست؟

«سن قلب» مفهومی است که نشان می‌دهد وضعیت سلامت قلب و عروق شما از نظر آماری معادل با چه سنی است. به عبارت ساده، اگر فردی ۴۰ ساله باشد اما عوامل خطر او (مثل کلسترول بالا، فشار خون بالا یا سیگار) مشابه فردی ۵۵ ساله باشد، «سن قلب» او ۵۵ سال برآورد می‌شود. این مقایسه کمک می‌کند افراد راحت‌تر متوجه شوند که سبک زندگی و شرایط جسمی‌شان قلبشان را پیرتر یا جوان‌تر از سن واقعی‌شان کرده است.

تفاوت با سن تقویمی
سن تقویمی صرفاً نشان‌دهندهٔ تعداد سال‌هایی است که از تولد فرد گذشته، اما سن قلب کیفیت عملکرد قلب و عروق را بر اساس ترکیبی از عوامل خطر (سن، جنسیت، کلسترول، فشار خون، دیابت و سیگار) بیان می‌کند. بنابراین ممکن است دو نفر هم‌سن، سن قلب کاملاً متفاوتی داشته باشند.

ارتباط با ریسک رویدادهای قلبی–عروقی
هرچه سن قلب بالاتر از سن واقعی باشد، احتمال وقوع رویدادهای قلبی–عروقی مانند سکته قلبی یا مغزی در ۱۰ سال آینده بیشتر است. به همین دلیل، سن قلب به‌عنوان یک شاخص ساده و قابل‌فهم، پلی میان محاسبات پیچیدهٔ آماری و زندگی روزمرهٔ افراد ایجاد می‌کند.

کاربردهای عملی

برای فرد: آگاهی از وضعیت سلامت قلب و انگیزه برای ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی مانند کاهش وزن، ترک سیگار، یا کنترل فشار خون.
برای پزشک یا کلینیک: ابزاری ساده و بصری برای توضیح ریسک به بیمار و تشویق او به همکاری در درمان و پیشگیری. پزشک می‌تواند به جای بیان درصدهای انتزاعی، از مفهوم ملموس‌تر «سن قلب» برای ایجاد درک بهتر استفاده کند.
برای سیاست‌گذاران سلامت: سن قلب می‌تواند در برنامه‌های غربالگری جمعیتی و آموزش عمومی به‌عنوان شاخصی آسان برای انتقال پیام‌های بهداشتی استفاده شود.

محدودهٔ کاربرد و موارد استفاده

گروه سنی معتبر مدل

مدل Framingham که مبنای محاسبهٔ سن قلب و ریسک ۱۰ ساله است، برای افراد ۳۰ تا ۷۴ ساله طراحی و اعتبارسنجی شده است. بنابراین نتایج برای افراد خارج از این بازهٔ سنی (زیر ۳۰ سال یا بالای ۷۴ سال) از دقت لازم برخوردار نیست و نباید به‌عنوان شاخص قطعی تفسیر شود. برای این گروه‌ها، ابزار تنها می‌تواند نقش آموزشی و آگاهی‌بخش داشته باشد، نه یک برآورد معتبر ریسک.

جمعیت عمومی در مقابل بیماران خاص

این ابزار اساساً برای جمعیت عمومی ساخته شده است؛ یعنی افرادی که بیماری قلبی–عروقی شناخته‌شده ندارند. در کسانی که قبلاً سکتهٔ قلبی یا مغزی داشته‌اند، نارسایی قلبی یا بیماری عروق کرونر تشخیص داده شده است، یا تحت درمان‌های تخصصی هستند، محاسبهٔ ریسک ۱۰ ساله معنی ندارد؛ چراکه این افراد ذاتاً در گروه ریسک بالا قرار دارند. برای بیماران خاص، ارزیابی دقیق باید توسط متخصص قلب یا پزشک معالج انجام شود.

موارد استفادهٔ فردی و جمعی

استفادهٔ فردی: هر فرد می‌تواند با وارد کردن داده‌های خود، درک بهتری از وضعیت سلامت قلب خود به دست آورد و انگیزه‌ای برای تغییر در سبک زندگی پیدا کند.
غربالگری در جامعه: پزشکان عمومی یا مراکز بهداشتی می‌توانند از این ابزار برای غربالگری اولیه و شناسایی افراد در معرض خطر متوسط یا بالا استفاده کنند.
پایش سبک زندگی: افراد می‌توانند پس از تغییر در عادات (مثل رژیم غذایی یا فعالیت بدنی) دوباره محاسبه کنند تا روند تغییر سن قلب و ریسک را مشاهده کنند و بازخورد فوری دریافت نمایند.

مواردی که نباید از ابزار نتیجه‌گیری پزشکی قطعی کرد

تشخیص یا رد قطعی بیماری قلبی–عروقی.
تعیین نیاز به دارودرمانی (مثل داروهای فشار خون یا استاتین‌ها) بدون ارزیابی بالینی توسط پزشک.
استفاده در گروه‌های سنی خارج از محدودهٔ مدل (کمتر از ۳۰ یا بیشتر از ۷۴ سال).
تفسیر در شرایط پزشکی خاص مانند بارداری، بیماری‌های نادر متابولیک، یا افرادی با نتایج آزمایشگاهی غیرمعمول (مانند HDL بالاتر از TC).

به طور خلاصه، این ابزار یک راهنمای آموزشی و غربالگری مقدماتی است، نه جایگزین قضاوت بالینی پزشک.

داده‌های موردنیاز و تعاریف دقیق

برای محاسبهٔ «سن قلب» و «ریسک ۱۰ سالهٔ قلبی–عروقی»، لازم است مجموعه‌ای از داده‌های بالینی و سبک زندگی وارد شود. هرکدام از این داده‌ها تعریف مشخص و اثر معناداری در مدل Framingham دارند:

۱. جنسیت

مدل Framingham ضرایب جداگانه برای مردان و زنان دارد.
مردان در سنین پایین‌تر به طور کلی ریسک بالاتری از بیماری‌های قلبی دارند، اما پس از یائسگی زنان، این اختلاف کاهش می‌یابد.
بنابراین انتخاب جنسیت صحیح برای دقت محاسبه حیاتی است.

۲. سن (به سال کامل)

۳. کلسترول خون

کلسترول کل (Total Cholesterol – TC): بالا بودن آن با افزایش رسوب چربی در عروق و افزایش ریسک همراه است.
کلسترول HDL (High-Density Lipoprotein): به‌عنوان کلسترول «خوب» شناخته می‌شود و افزایش آن اثر محافظتی دارد (در مدل ضریب منفی دارد).
کلسترول LDL (Low-Density Lipoprotein – اختیاری): مستقیماً در محاسبات استفاده نمی‌شود، اما در توصیه‌های سبک زندگی و درمانی اهمیت بالایی دارد.

مهم‌ترین عامل غیرقابل تغییر در محاسبهٔ ریسک.
در مدل به‌صورت لگاریتمی وارد محاسبه می‌شود؛ بنابراین هر سال افزایش سن، به‌ویژه در بازه‌های بالاتر (۵۰ سال به بالا)، اثر چشم‌گیرتری دارد.

۴. فشار خون سیستولیک (Systolic Blood Pressure – SBP)

فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) وارد مدل می‌شود.
دو ضریب جداگانه در مدل وجود دارد: برای افرادی که تحت درمان دارویی فشار خون هستند و برای کسانی که درمان نشده‌اند.
این تمایز به این دلیل است که درمان دارویی فشار خون معمولاً در شرایطی شروع می‌شود که فشار بالاتر یا کنترل دشوارتر بوده است.

۵. وضعیت مصرف سیگار

تعریف «سیگاری فعّال» در این مدل یعنی فردی که در زمان فعلی سیگار می‌کشد (روزانه یا گهگاه).
سابقهٔ مصرف در گذشته بدون مصرف فعلی، در این مدل به عنوان «غیرسیگاری» لحاظ می‌شود.
سیگار از قوی‌ترین عوامل خطر قابل‌تغییر است و در محاسبهٔ ریسک ضریب مثبت دارد.

۶. وضعیت دیابت

دیابت به‌عنوان یک متغیر دودویی (بله/خیر) در مدل وارد می‌شود.
معیار اجمالی: تشخیص پزشک بر اساس قند خون ناشتا ≥ 126 mg/dL، یا HbA1c ≥ 6.5%، یا مصرف داروی ضد دیابت.
حضور دیابت اثر قابل توجهی بر افزایش ریسک دارد.

۷. مقادیر اختیاری (برای توصیه‌ها و تفسیر پیشرفته)

BMI (Body Mass Index): در محاسبات Framingham استفاده نمی‌شود، اما در تحلیل سبک زندگی و توصیه‌های کاهش ریسک بسیار مهم است.
سابقهٔ خانوادگی بیماری قلبی زودرس: اگر یکی از بستگان درجهٔ اول (پدر/برادر قبل از ۵۵ سال یا مادر/خواهر قبل از ۶۵ سال) دچار بیماری قلبی شده باشد، ریسک فرد بالاتر از چیزی است که مدل پیش‌بینی می‌کند.

📌 نکته کلیدی:
برای دقت بیشتر، تمام داده‌ها باید از آخرین آزمایش خون و اندازه‌گیری فشار خون معتبر استخراج شود. استفاده از داده‌های قدیمی یا تخمینی می‌تواند باعث محاسبهٔ نادرست سن قلب شود.

واحدها و تبدیل‌ها

برای محاسبهٔ صحیح «سن قلب» و «ریسک ۱۰ ساله»، ثبت درست واحدهای آزمایشگاهی و فشار خون بسیار مهم است. هرگونه اشتباه در واحدها می‌تواند به نتایج غیرواقعی و گمراه‌کننده منجر شود.

۱. چربی خون (کلسترول و HDL)

نتایج آزمایشگاهی بسته به کشور یا آزمایشگاه ممکن است در mg/dL یا mmol/L گزارش شوند.

برای کلسترول کل (TC) و HDL:

تبدیل mg/dL → mmol/L: عدد را در 0.02586 ضرب کنید.

تبدیل mmol/L → mg/dL: عدد را در 38.67 ضرب کنید.

شاخص	واحد رایج آمریکا	واحد رایج اروپا/بین‌المللی	ضریب تبدیل
کلسترول کل (TC)	mg/dL	mmol/L	÷ 38.67 یا × 0.02586
کلسترول HDL	mg/dL	mmol/L	÷ 38.67 یا × 0.02586

۲. فشار خون (Blood Pressure)

همیشه بر حسب میلی‌متر جیوه (mmHg) گزارش می‌شود.
مثال: فشار خون 120/80 یعنی فشار سیستولیک = 120 mmHg.
این واحد جهانی است و تبدیل دیگری ندارد.

۳. نکات عملی ثبت واحدها در آزمایش/پرونده

حتماً به ستون واحد در برگهٔ آزمایش توجه کنید.
برخی آزمایشگاه‌ها در ایران و خاورمیانه همچنان mg/dL گزارش می‌کنند، اما در اروپا و استرالیا بیشتر mmol/L استفاده می‌شود.
در هنگام وارد کردن داده در ابزار، همیشه واحد صحیح را انتخاب کنید (سوئیچ mg/dL ↔ mmol/L موجود است).

۴. خطاهای رایج در واحدها

اشتباه گرفتن mmol/L با mg/dL:
مثال: اگر TC = 5.2 mmol/L باشد و اشتباهاً به‌عنوان 5.2 mg/dL وارد شود، نتیجه بسیار غیرواقعی و نزدیک به صفر خواهد شد.
وارد کردن فشار خون به cmHg یا kPa: این خطا نادر است، اما در برخی پرونده‌ها ممکن است دیده شود. در این ابزار فقط mmHg معتبر است.
اختلاط واحدهای مختلف: وارد کردن کلسترول بر حسب mmol/L و HDL بر حسب mg/dL باعث محاسبهٔ غلط می‌شود. همیشه هر دو را در یک واحد وارد کنید.

📌 کلید یادآوری سریع:

چربی‌ها: mg/dL یا mmol/L (قابل تبدیل).
فشار خون: همیشه mmHg.

روش‌شناسی علمی

Methodology

معرفی مدل Framingham 2008 (lipid)

زمینهٔ تاریخی و هدف مدل

مدل Framingham از مطالعهٔ طولی معروفی با همین نام در ایالات متحده سرچشمه می‌گیرد که از سال 1948 آغاز شد و نسل‌های مختلف شرکت‌کنندگان را در طول چند دهه پیگیری کرد. هدف مدل‌های Framingham، پیش‌بینی احتمال بروز بیماری‌های قلبی–عروقی در بازه‌های زمانی مشخص (اغلب ۱۰ سال) بوده است. نسخهٔ 2008 این مدل، یکی از به‌روزترین و معتبرترین معادلاتی است که برای پیش‌بینی ریسک استفاده می‌شود.

تفاوت نسخهٔ لیپیدی با سایر مدل‌ها

نسخهٔ لیپیدی (Lipid model): ورودی‌های آن شامل کلسترول کل و HDL است. دقت بالاتری دارد و زمانی کاربردی است که نتایج آزمایش خون در دسترس باشد.
نسخهٔ BMI-based: به جای لیپیدها از BMI استفاده می‌کند و برای غربالگری سریع بدون نیاز به آزمایش کاربرد دارد.
مدل مورد استفاده در این ابزار نسخهٔ لیپیدی است.

فرمول‌ها

تعریف L (linear predictor)

L = \beta_{age}\,\ln(age) + \beta_{TC}\,\ln(TC) + \beta_{HDL}\,\ln(HDL) + \beta_{SBP}\,\ln(SBP) + \beta_{smoker}\,I_{smoker} + \beta_{diabetes}\,I_{diabetes}

توضیح متغیرها

$βSBP\beta_{SBP}$ → مقدار متفاوت برای افراد تحت درمان فشار خون و بدون درمان.
$I_{smoker}, I_{diabetes}$ → متغیرهای دودویی (۰ = خیر، ۱ = بله).

فرمول ریسک ۱۰ ساله

Risk = 1 - S_{0}^{\exp(L - \overline{L})}

توضیح پارامترها

$S_0$ → احتمال بقا (survival probability) پایه در ۱۰ سال.
$L‾\overline{L}$ → میانگین Linear Predictor در جمعیت مبنا.
مقادیر $S_0$ و $L‾\overline{L}$ برای مردان و زنان متفاوت است.

محاسبهٔ سن قلب (Heart Age)

ایدهٔ اصلی:
به جای محاسبهٔ ریسک صرف، می‌توان پرسید: «اگر فردی یک پروفایل ایده‌آل داشت، قلب او چند ساله به نظر می‌رسید تا معادل همین ریسک شود؟»

پروفایل ایده‌آل پیش‌فرض

TC = 180 mg/dL
HDL = 50 mg/dL
SBP = 125 mmHg
بدون درمان فشار خون
غیرسیگاری
بدون دیابت

فرمول:
سن قلب از وارون‌سازی عبارت لگاریتمی سن در معادله L به دست می‌آید، با ثابت گرفتن سایر مقادیر در سطح ایده‌آل.

کران‌های نمایشی:
نتیجه در بازهٔ ۲۰ تا ۹۵ سال نمایش داده می‌شود:

کمتر از ۲۰ سال معنا ندارد (حتی اگر فرد بسیار سالم باشد).
بالاتر از ۹۵ سال هم در محاسبات آماری قابل اتکا نیست.

دسته‌بندی ریسک

برای تفسیر ساده‌تر، ریسک ۱۰ ساله به سه دسته تقسیم می‌شود:

کم‌خطر: < 10%
میانه‌خطر: 10% – 20%
پرخطر: > 20%

این دسته‌بندی در مطالعات بالینی رایج است و کمک می‌کند پزشک یا فرد تصمیم بگیرد آیا تغییر سبک زندگی کافی است یا نیاز به ارزیابی تخصصی و مداخلات دارویی وجود دارد.

عملکرد مدل

کالیبراسیون: مدل بر اساس داده‌های طولی هزاران نفر از مطالعهٔ Framingham به‌خوبی کالیبره شده است.
تمایزپذیری (Discrimination): شاخص AUC در محدودهٔ 0.75–0.80 گزارش شده است، که نشان‌دهندهٔ قدرت خوب مدل در جداسازی افراد پرخطر از کم‌خطر است.
محدودیت‌ها: این مدل روی جمعیت آمریکایی (اغلب سفیدپوست) ساخته شده است. در جمعیت‌های دیگر (مثلاً آسیایی یا آفریقایی) ممکن است نیاز به کالیبراسیون مجدد داشته باشد.

نمونه‌های عددی گام‌به‌گام

در تمام مثال‌ها، فرمول‌ها و ضرایب مدل Framingham 2008 – نسخهٔ لیپیدی استفاده شده‌اند.
نمادها: $ln⁡(⋅)\ln(\cdot)$ لگاریتم طبیعی؛ $S_0$ و $L‾\overline{L}$ (mean-L) مخصوص هر جنسیت‌اند.

مثال ۱ — سناریوی پایه (مرد)

ورودی‌ها:

جنسیت = مرد، سن = 55 سال، TC = 213 mg/dL، HDL = 50 mg/dL، SBP = 120 mmHg (بدون درمان)، سیگار = خیر، دیابت = خیر.

ضرایب مردان:

$βage=3.06117\beta_{age}=3.06117$ ، $βTC=1.12370\beta_{TC}=1.12370$ ، $βHDL=−0.93263\beta_{HDL}=-0.93263$ ، $βSBP(untreated)=1.93303\beta_{SBP(untreated)}=1.93303$ ، $βsmoker=0.65451\beta_{smoker}=0.65451$ ، $βdiabetes=0.57367\beta_{diabetes}=0.57367$ ؛ $L‾=23.9802\overline{L}=23.9802$ ، $S_0=0.88936$ .

گام ۱: محاسبهٔ L

$ln⁡(age)=ln⁡(55)=4.0073\ln(age)=\ln(55)=4.0073$
$ln⁡(TC)=ln⁡(213)=5.3613\ln(TC)=\ln(213)=5.3613$
$ln⁡(HDL)=ln⁡(50)=3.9120\ln(HDL)=\ln(50)=3.9120$
$ln⁡(SBP)=ln⁡(120)=4.7875\ln(SBP)=\ln(120)=4.7875$

ترکیب با ضرایب (بدون سیگار/دیابت):

$L=3.06117×4.0073+1.12370×5.3613−0.93263×3.9120+1.93303×4.7875=12.2671+6.0245−3.6485+9.2544=23.8975\begin{aligned} L &= 3.06117\times4.0073 +1.12370\times5.3613 -0.93263\times3.9120 +1.93303\times4.7875 \\ &= 12.2671 + 6.0245 – 3.6485 + 9.2544 \\ &= \mathbf{23.8975} \end{aligned}$

گام ۲: ریسک ۱۰ ساله

$S_0^{\exp(L-\overline{L})} = 1 – 0.88936^{\exp(23.8975-23.9802)} = \mathbf{10.2\%}$

گام ۳: سن قلب (Heart Age) — وارون‌سازی سن با پروفایل ایده‌آل (TC=180, HDL=50, SBP=125، بدون درمان/سیگار/دیابت):

$⁣((L−∑_ideal)/βage)≈57 سالHeartAge = \exp\!\big((L-\textstyle\sum\_{\text{ideal}})/\beta_{age}\big) \approx \mathbf{57}\ \text{سال}$

نتیجه: ریسک ۱۰ساله ≈ 10.2٪ (لبهٔ «کم–میانه»)، سن قلب ≈ 57 (۲ سال بالاتر از سن واقعی).

مثال ۲ — «درمان‌شده» در برابر «درمان‌نشده» (مرد)

ورودی مشترک: سن = 55، TC = 213، HDL = 50، SBP = 140، سیگار/دیابت = خیر.
فقط ضرایب SBP فرق می‌کند.

بدون درمان (β_{SBP}=1.93303):
$\Rightarrow Risk=\mathbf{13.5\%}$ , HeartAge ≈ 63 سال.
تحت درمان (β_{SBP}=1.99881):
$\Rightarrow Risk=\mathbf{18.2\%}$ , HeartAge ≈ 70 سال.

توضیح: با وجود یکسان بودن فشار سیستولیک، ضریب SBP درمان‌شده کمی بزرگ‌تر است؛ در عمل، افرادی که درمان شده‌اند معمولاً در گذشته SBP بالاتری داشته‌اند یا کنترل دشوارتری داشته‌اند، لذا ریسک مدل برایشان اندکی بالاتر برآورد می‌شود.

مثال ۳ — تغییر واحد mmol/L ↔ mg/dL (مرد)

هدف: نشان دادن اثر تبدیل واحد درست/نادرست.

سن = 45، SBP = 118 (بدون درمان)، سیگار/دیابت = خیر.
آزمایش در mmol/L: TC = 5.2 mmol/L، HDL = 1.3 mmol/L.

تبدیل درست به mg/dL (× 38.67):
TC = 201.1 mg/dL، HDL = 50.3 mg/dL →
$\Rightarrow Risk=\mathbf{5.1\%}$ , HeartAge ≈ 45 سال.
ورود اشتباه به‌عنوان mg/dL (بدون تبدیل: TC=5.2, HDL=1.3 mg/dL):
$\Rightarrow Risk=\mathbf{2.6\%}$ , HeartAge ≈ 36 سال.

نتیجه: جا‌به‌جایی واحدها می‌تواند ریسک را غیرواقعی کم نشان دهد. همیشه واحد گزارش آزمایش را چک و به‌درستی تبدیل کنید.

مثال ۴ — سناریوی دیابت/سیگار (زن)

ورودی‌ها: جنسیت = زن، سن = 55، TC = 213 mg/dL، HDL = 40 mg/dL، SBP = 140 mmHg (تحت درمان)، سیگار = بله، دیابت = بله.
ضرایب زنان: $βage=2.32888\beta_{age}=2.32888$ ، $βTC=1.20904\beta_{TC}=1.20904$ ، $βHDL=−0.70833\beta_{HDL}=-0.70833$ ، $βSBP(treated)=2.82263\beta_{SBP(treated)}=2.82263$ ، $βsmoker=0.52873\beta_{smoker}=0.52873$ ، $βdiabetes=0.69154\beta_{diabetes}=0.69154$ ؛ $L‾=26.1931\overline{L}=26.1931$ ، $S_0=0.95012$ .

L و ریسک:

$ln⁡(age)=4.0073\ln(age)=4.0073$ , $ln⁡(TC)=5.3613\ln(TC)=5.3613$ , $ln⁡(HDL)=ln⁡(40)=3.6889\ln(HDL)=\ln(40)=3.6889$ , $ln⁡(SBP)=ln⁡(140)=4.9416\ln(SBP)=\ln(140)=4.9416$
سهم‌ها:
age = 9.3326، TC = 6.4820، HDL = −2.6129، SBP = 13.9484، smoker = 0.5287، diabetes = 0.6915
$⇒L=28.3704\Rightarrow L=\mathbf{28.3704}$

$0.95012^{\exp(28.3704-26.1931)} = \mathbf{36.3\%}$

سن قلب: وارون‌سازی با پروفایل ایده‌آل → سن قلب محاسباتی ≈ 141 سال؛ ولی به‌صورت نمایشی در بازهٔ 20–95 نشان داده می‌شود، پس 95 سال نمایش داده می‌شود.
نتیجه: ریسک بسیار بالا؛ بیشترین اهرم‌های کاهش ریسک: ترک سیگار، کنترل فشار خون، مدیریت دیابت، اصلاح لیپیدها.

جمع‌بندی سریع

اعداد سن قلب و ریسک به ورودی‌های کلیدی بسیار حساس‌اند؛ صحت واحدها و درمان‌شده/نشده بودن SBP حیاتی است.
تفاوت ضرایب مرد/زن و SBP treated/untreated می‌تواند نتیجه را محسوس تغییر دهد.
سناریوهای سیگار و دیابت جهش قابل‌توجهی در ریسک و سن قلب ایجاد می‌کنند.

تفسیر نتایج

تفسیر سن قلب

وقتی سن قلب > سن واقعی:
این یعنی قلب فرد فرسوده‌تر از سن تقویمی اوست. به بیان دیگر، الگوی ریسک او شبیه فردی مسن‌تر با پروفایل ایده‌آل است.
- پیام عملی: زمان مداخله است — تغییر سبک زندگی (کاهش مصرف دخانیات، اصلاح تغذیه، ورزش منظم) یا در برخی موارد درمان دارویی.
- حتی افزایش ۵–۱۰ سال در سن قلب، می‌تواند نشانگر افزایش معنادار ریسک باشد.
وقتی سن قلب ≈ سن واقعی یا کمتر:
این وضعیت اطمینان‌بخش است. قلب فرد با سن تقویمی هماهنگ است یا جوان‌تر عمل می‌کند.
- پیام عملی: ادامه و حفظ رفتارهای مفید مثل تغذیه سالم، کنترل فشار خون و تحرک بدنی.
- هشدار: این وضعیت هم نیاز به پیگیری دوره‌ای دارد، چون تغییرات سبک زندگی می‌توانند به سرعت اثر بگذارند.

تفسیر ریسک ۱۰ ساله

مدل Framingham ریسک بروز یک رویداد قلبی–عروقی عمده (مثل سکته قلبی یا مغزی) را طی ۱۰ سال آینده برآورد می‌کند.

کم‌خطر (<10٪):
احتمال پایین است. اقدام اصلی = حفظ سبک زندگی سالم. معمولاً نیاز فوری به دارو وجود ندارد.
میانه‌خطر (10–20٪):
خطر متوسط است. این افراد باید با پزشک درباره‌ی تقویت مداخلات رفتاری و در مواردی شروع دارو (مثلاً استاتین یا داروهای فشار خون) مشورت کنند.
پرخطر (>20٪):
این دسته در معرض خطر بالا هستند. معمولاً علاوه بر تغییر سبک زندگی، مداخلات دارویی جدی لازم است. پیگیری منظم پزشکی الزامی است.
ناحیه‌های مرزی (۸–۱۲٪ یا ۱۸–۲۲٪):
در این محدوده‌ها توصیه می‌شود از سنجش‌های مکمل مثل اسکن کلسیم کرونری (CAC score)، تست ورزش یا آزمایش‌های اضافی برای تصمیم‌گیری دقیق‌تر استفاده شود.

نمایش‌ها و فهم بصری

برای ساده‌سازی تفسیر، ابزار معمولاً نتایج را با نمودارهای بصری نمایش می‌دهد:

گیج ریسک نیم‌دایره‌ای (۰–۳۰٪):
- رنگ سبز (۰–۱۰٪)، زرد (۱۰–۲۰٪)، قرمز (>۲۰٪).
- عقربه روی عدد ریسک قرار می‌گیرد و فرد به سرعت دسته‌بندی خود را می‌بیند.
نوار مقایسهٔ سن قلب/سن واقعی:
- یک نوار دوگانه: سمت چپ سن واقعی، سمت راست سن قلب.
- اختلاف δ = (سن قلب – سن واقعی) در بالا نوشته می‌شود.
- مثال: «سن قلب شما ۶۳ سال است (۸ سال بیشتر از سن واقعی)».

این نمایش‌های گرافیکی کمک می‌کنند حتی کاربران غیرپزشکی هم درک سریع و عملی از وضعیت خود داشته باشند.

عوامل با بیشترین اثر

🔹 سیگار

بزرگ‌ترین عامل قابل‌تغییر در مدل Framingham.
ترک سیگار معمولاً بزرگ‌ترین کاهش نسبی ریسک را ایجاد می‌کند، چون β آن نسبتاً بزرگ است و اثر ضربی روی کل فرمول دارد.
در اغلب افراد، ترک سیگار می‌تواند سن قلب را تا ۵–۱۰ سال جوان‌تر کند و ریسک ۱۰ ساله را ۳۰–۵۰٪ کاهش دهد.

🔹 فشار خون سیستولیک (SBP)

ضریب نسبتاً بالا دارد؛ چه در افراد درمان‌نشده و چه درمان‌شده.
هر کاهش پایدار حدود ۱۰ mmHg در SBP → کاهش ریسک ۲۰–۳۰٪.
هدف‌های رایج در بالین: <130 mmHg برای بیشتر افراد.

🔹 کلسترول کل (TC) و HDL

افزایش TC → افزایش ریسک.
افزایش HDL (کلسترول خوب) → کاهش ریسک.
اثر کمی کوچک‌تر از سیگار و SBP، اما همچنان معنادار است.
درمان دارویی (مثل استاتین‌ها) و تغییرات تغذیه‌ای می‌تواند ریسک ۱۰ ساله را ۱۵–25٪ کاهش دهد.

🔹 دیابت

حضور دیابت (به‌خصوص نوع ۲) → اثر مثبت قابل‌توجه در فرمول.
کنترل دقیق قند خون و پایبندی به درمان، همراه با تغییر سبک زندگی، می‌تواند ریسک را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
دیابت معمولاً با سایر عوامل (چاقی، فشار خون، لیپیدها) همراه است، پس کنترل هم‌زمان ضروری است.

📊 چه می‌شود اگر؟

سناریو	ریسک ۱۰ساله قبل	ریسک ۱۰ساله بعد	کاهش نسبی	تغییر در سن قلب
ترک سیگار (مرد 55 ساله، ریسک پایه 18٪)	18٪	12٪	−33٪	−6 سال
کاهش SBP از 150→130 mmHg	20٪	14٪	−30٪	−5 سال
کاهش TC از 240→200 mg/dL	15٪	12٪	−20٪	−3 سال
افزایش HDL از 40→55 mg/dL	16٪	13٪	−18٪	−3 سال
کنترل دیابت (HbA1c به هدف، دارو + سبک زندگی)	22%	16%	-27%	-7 سال

اعداد تقریبی هستند (بر اساس مدل Framingham 2008 – lipid) و برای آموزش طراحی شده‌اند.

توصیه‌های سبک زندگی و درمانی

سطح‌بندی‌شده

🔹 تغذیهٔ قلب‌–پسند

الگوهای غذایی توصیه‌شده:
- رژیم مدیترانه‌ای یا DASH (پُر از میوه، سبزی، حبوبات، غلات کامل، مغزها).
- مصرف ماهی‌های چرب (۲ بار در هفته).
چربی‌ها:
- محدود کردن چربی‌های اشباع (گوشت‌های پرچرب، محصولات لبنی پرچرب).
- پرهیز از اسیدهای چرب ترانس (غذاهای صنعتی/فست‌فود).
- جایگزینی با روغن‌های سالم مثل زیتون و کلزا.
فیبر:
- دریافت حداقل ۲۵–۳۰ گرم فیبر در روز از سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل.

🔹 فعالیت بدنی

شدت و مدت:
- حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط (پیاده‌روی تند، دوچرخه‌سواری آرام) یا ۷۵ دقیقه شدید (دویدن، شنا) در هفته.
تواتر:
- توزیع در ≥۳ روز هفته، با حداقل ۱۰ دقیقه در هر نوبت.
نکات ایمنی:
- شروع تدریجی برای بی‌تحرک‌ها.
- مشورت با پزشک در افراد پرخطر (ریسک >۲۰٪).

🔹 مدیریت وزن و خواب

وزن:
- هدف: BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۵ (یا نزدیک‌تر شدن به آن).
- کاهش ۵–۱۰٪ وزن اضافه، ریسک قلبی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
خواب:
- ۷–۹ ساعت خواب باکیفیت در شب.
- اختلال خواب (آپنه) باید بررسی و درمان شود.

🔹 مدیریت استرس و الکل/مواد

استرس:
- تمرین‌های آرام‌سازی (مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق).
- حمایت اجتماعی و روابط سالم.
الکل:
- در صورت مصرف، به حداقل (و ترجیحاً صفر).
- مصرف مزمن یا سنگین به‌شدت ریسک قلبی را افزایش می‌دهد.
مواد دخانی و مخدر:
- ترک کامل سیگار و تنباکو.
- پرهیز از مواد محرک (کوکائین، مت‌آمفتامین) که خطر سکتهٔ قلبی را چندین برابر می‌کنند.

🔹 مراجعهٔ پزشکی

کم‌خطر (<10٪):
- سالانه یک بار چکاپ و آزمایش.
میانه‌خطر (10–20٪):
- ارزیابی بالینی و مشورت دربارهٔ دارودرمانی احتمالی.
- بررسی عوامل ثانویه (کلیه، تیروئید).
پرخطر (>20٪):
- پیگیری منظم (هر ۳–۶ ماه).
- نیاز به رویکرد چندرشته‌ای (پزشک خانواده، متخصص قلب، تغذیه، دیابتولوژیست).

🔹 دارودرمانی (اشارهٔ عمومی)

فشار خون: داروهای کاهنده فشار در صورت عدم کنترل با سبک زندگی.
لیپیدها: استاتین‌ها یا سایر داروهای کاهنده کلسترول برای گروه‌های پرخطر.
دیابت: داروهای خوراکی یا انسولین بر اساس نیاز.

⚠️ توجه: این توصیه‌ها جایگزین نسخهٔ پزشکی نیستند. تجویز دارو تنها باید توسط پزشک معالج بر اساس شرایط فردی انجام شود.

کیفیت داده و نحوهٔ اندازه‌گیری

🔹 فشار خون (Blood Pressure)

وضعیت بدن: فرد باید در حالت نشسته، پشت تکیه داده، پاها روی زمین و بدون حرف زدن باشد.
کاف مناسب: اندازهٔ بازو باید با سایز کاف همخوان باشد؛ کاف خیلی کوچک یا بزرگ نتیجه را تحریف می‌کند.
تکرار و میانگین‌گیری: حداقل ۲–۳ بار اندازه‌گیری با فاصلهٔ ۱ دقیقه و ثبت میانگین.
پرهیز از خطا: اندازه‌گیری روی لباس، یا بلافاصله پس از ورزش/کافئین/سیگار، مقدار را کاذباً بالا نشان می‌دهد.

🔹 آزمایش خون (Lipids, Glucose)

ناشتا یا غیرناشتا: برای کلسترول کل و HDL، ناشتایی ضروری نیست؛ اما برای تری‌گلیسرید و قند خون ناشتا، توصیه می‌شود حداقل ۸ ساعت ناشتا باشد.
زمان‌بندی: آزمایش‌ها بهتر است صبح انجام شوند، تا تغییرات روزانه (circadian variation) کمتر اثر بگذارد.
نمونه‌گیری دقیق: رقیق شدن نمونه (مثلاً به دلیل خطا در خون‌گیری) یا همولیز می‌تواند نتایج لیپیدها را مخدوش کند.

🔹 صحت و یکپارچگی داده‌ها

چک ناسازگاری‌ها:
- HDL نمی‌تواند از TC بیشتر باشد (HDL ⩽ TC).
- SBP باید همیشه از DBP بیشتر باشد.
- مقادیر غیرواقعی (مثلاً TC < 100 mg/dL یا SBP < 80 mmHg) معمولاً ناشی از خطای ثبت یا آزمایش است.
استفاده از دادهٔ اخیر: همیشه داده‌های آخرین معاینه و آزمایش معتبر وارد شوند.
- داده‌های قدیمی (مثلاً چند سال قبل) ممکن است تغییرات مهم (مثل شروع فشار خون یا دیابت) را نشان ندهند.

📌 جمع‌بندی

کیفیت دادهٔ ورودی تعیین‌کنندهٔ دقت خروجی مدل است. حتی کوچک‌ترین خطا در اندازه‌گیری فشار خون یا واحدهای آزمایشگاهی می‌تواند به ریسک تخمینی کاملاً متفاوت منجر شود.

جمعیت‌ها و تعدیل‌ها

🔹 سنین خارج از بازهٔ 30–74 سال

علت محدودیت: معادلات Framingham 2008 با داده‌های افراد 30–74 ساله ساخته و کالیبره شده‌اند.
زیر 30 سال: شیوع بیماری قلبی–عروقی پایین است و داده‌های کافی برای پیش‌بینی معتبر وجود ندارد. در این گروه بیشتر باید بر پیشگیری اولیه و غربالگری عوامل خطر تمرکز کرد.
بالای 74 سال: در سالمندان الگوی ریسک تغییر می‌کند (به‌ویژه با وجود بیماری‌های مزمن)، و مدل تمایل دارد ریسک را کمتر یا بیشتر از واقع برآورد کند. در این سنین استفاده از ابزارهای مکمل یا قضاوت بالینی ضروری است.

🔹 تفاوت‌های جمعیتی و قومیتی

مدل بر اساس داده‌های آمریکایی (اغلب سفیدپوست اروپایی‌تبار) توسعه یافته است.
مطالعات نشان داده‌اند که در جمعیت‌های آسیایی، آفریقایی یا خاورمیانه‌ای ممکن است کالیبراسیون مدل دقیق نباشد (ریسک بیش‌برآورد یا کم‌برآورد شود).
راه‌حل: استفاده از جداول تعدیل محلی یا مدل‌های بومی در صورت وجود (مثلاً QRISK در انگلستان، China-PAR در چین).

🔹 همبودها و بیماری‌های همراه

بیماری کلیوی مزمن (CKD): عامل خطر مستقل برای CVD است که در مدل لحاظ نشده است؛ بنابراین ریسک در بیماران CKD معمولاً کم‌برآورد می‌شود.
بیماری‌های غدد (مثل پرکاری تیروئید): تغییرات متابولیک می‌توانند به‌طور موقت پروفایل لیپیدی و فشار خون را دگرگون کنند.
داروها: برخی داروها (کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدویروس، داروهای روان‌پزشکی) روی متابولیسم و فشار خون اثر دارند و مدل آن‌ها را محاسبه نمی‌کند.

📌 جمع‌بندی

ابزار Heart Age برای جمعیت عمومی 30–74 ساله طراحی شده است. خارج از این محدوده یا در شرایط خاص (بارداری، بیماری‌های همراه جدی، جمعیت‌های غیرهمسان) باید نتایج با احتیاط و همراه قضاوت بالینی تفسیر شوند.

محدودیت‌های مدل و هشدارها

🔹 منشاء جمعیتی Framingham

مدل Framingham 2008 بر اساس مطالعهٔ طولی در ایالات متحده (جمعیت سفیدپوست اروپایی‌تبار) ساخته شده است.
بنابراین، نتایج ممکن است در جمعیت‌های با ویژگی‌های ژنتیکی و سبک زندگی متفاوت (مثلاً خاورمیانه، آسیای شرقی یا آفریقا) به‌طور کامل صدق نکند.

🔹 خطر over-estimation یا under-estimation

بیش‌برآورد (over-estimation):
- در جمعیت‌هایی با شیوع پایین‌تر بیماری قلبی (مثلاً برخی جوامع آسیای شرقی).
- ممکن است فرد سالم در دستهٔ پرخطر قرار گیرد.
کم‌برآورد (under-estimation):
- در گروه‌هایی با عوامل خطر مستقل مهم (مثلاً بیماری کلیوی، سابقهٔ خانوادگی قوی، استرس مزمن، رژیم ناسالم فراگیر).
- ریسک واقعی می‌تواند بالاتر از پیش‌بینی مدل باشد.

🔹 مدل‌های جایگزین برای شرایط متفاوت

QRISK3 (بریتانیا): شامل متغیرهای بیشتری (مثل قومیت، بیماری‌های مزمن، محرومیت اجتماعی).
SCORE2 (اروپا): طراحی‌شده برای جمعیت اروپایی با در نظر گرفتن تفاوت‌های منطقه‌ای.
Pooled Cohort Equations (آمریکا): برای ارزیابی خطر ASCVD (سکته، MI) بر اساس داده‌های به‌روزتر.
China-PAR (چین): مدل بومی برای جمعیت چینی.

📌 هشدار کلیدی

ابزار Heart Age (Framingham 2008) ابزاری آموزشی–اطلاعاتی است. نتایج آن قطعی یا قابل‌استناد برای تصمیم درمانی مستقیم نیستند.
تفسیر و اقدام باید همیشه توسط پزشک معالج و با توجه به شرایط فردی صورت گیرد.

پیام‌های ایمنی و «زمان مراجعه»

🔴 علائم هشدار قرمز (Red Flag Symptoms)

اگر هر یک از موارد زیر رخ دهد، نیاز فوری به ارزیابی پزشکی یا اورژانس وجود دارد:

درد یا فشار قفسهٔ سینه (به‌خصوص اگر به دست چپ، گردن یا فک منتشر شود).
تنگی نفس غیرعادی یا ناگهانی (به‌خصوص هنگام استراحت یا فعالیت کم).
سنکوپ یا غش کردن (از دست دادن هوشیاری موقت).
تپش قلب شدید یا نامنظم همراه با سرگیجه یا ضعف.
تورم ناگهانی پاها، افزایش وزن سریع یا خستگی شدید (نشانه‌های نارسایی قلبی).
علائم سکته مغزی: ضعف یا بی‌حسی ناگهانی یک سمت بدن، اختلال تکلم یا تاری دید.

⚠️ آستانه‌های تصمیم‌گیری برای مراجعه

ارجاع فوری (Emergency):
- درد قفسه سینه پایدار یا شدید.
- علائم سکته مغزی.
- تنگی نفس ناگهانی یا بدترشونده.
ارجاع نزدیک (در چند روز آینده):
- ریسک ۱۰ ساله >20٪ (پرخطر) حتی بدون علامت.
- فشار خون بسیار بالا (SBP ≥ 180 mmHg یا DBP ≥ 110 mmHg).
- قند خون یا لیپیدهای غیرقابل کنترل.
- علائم پایدار اما خفیف‌تر (تپش قلب مکرر، خستگی غیرمعمول، کاهش تحمل فعالیت).

📌 پیام ایمنی کلیدی

ابزار «سن قلب» صرفاً یک هشدار زودهنگام است.
علائم بالینی واقعی همیشه اولویت دارند.
در صورت تردید → مراجعه به پزشک یا اورژانس بهتر از صبر کردن است.

حریم خصوصی و محرمانگی

🔹 حداقل‌سازی دادهٔ شخصی

برای استفاده از ابزار نیازی به نام، کد ملی یا اطلاعات شناسایی‌کنندهٔ فردی نیست.
فقط داده‌های بالینی پایه (سن، جنسیت، فشار خون، چربی خون، دیابت، سیگار) کافی است.
این اصل با استانداردهای Privacy by Design و GDPR سازگار است.

🔹 ذخیره/عدم‌ذخیرهٔ داده در ابزار

سیاست پیشنهادی:
- ابزار صرفاً داده‌ها را برای محاسبه در مرورگر کاربر پردازش کند (Client-Side Processing).
- داده‌ها پس از خروج از صفحه پاک شوند و هیچ ذخیره‌سازی روی سرور انجام نشود.
اگر نیاز به ذخیره وجود داشته باشد (مثلاً برای پایش طولی):
- باید با رضایت آگاهانه کاربر انجام شود.
- داده‌ها باید ناشناس‌سازی (Anonymization) یا رمزنویسی (Encryption) شوند.

🔹 توصیه‌های حفظ امنیت کاربر

استفاده از ابزار روی دستگاه شخصی و امن.
پرهیز از وارد کردن اطلاعات حساس در کامپیوترهای عمومی یا شبکه‌های ناامن.
در صورت ذخیره‌سازی، استفاده از رمز قوی و فعال‌سازی احراز هویت چندمرحله‌ای.
یادآوری اینکه این ابزار صرفاً برای اطلاع‌رسانی است و داده‌ها نباید در جای دیگری (مثل ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی) به اشتراک گذاشته شوند.

📌 پیام کلیدی

ابزار «سن قلب» باید بر اساس اصول محرمانگی و اعتماد کاربر طراحی شود:

حداقل دادهٔ لازم.
عدم ذخیره‌سازی پیش‌فرض.
شفافیت کامل در سیاست‌ها.

راهنمای استفاده از ابزار (برای عموم)

🔹 مراحل قدم‌به‌قدم ورود اطلاعات

انتخاب جنسیت و سن (۳۰ تا ۷۴ سال).
وارد کردن نتایج آزمایش خون: کلسترول کل (TC)، HDL (و در صورت موجود LDL).
ثبت فشار خون سیستولیک (SBP): انتخاب اینکه تحت درمان دارویی هستید یا خیر.
گزینه‌های سبک زندگی: وضعیت سیگار و دیابت (بله/خیر).
(اختیاری) وارد کردن BMI یا سابقهٔ خانوادگی برای دریافت توصیه‌های بیشتر.

🔹 سوییچ واحدها (mg/dL ↔ mmol/L)

در بخش لیپیدها، می‌توانید واحد آزمایشگاهی را تغییر دهید.
ابزار به‌طور خودکار با ضرایب ثابت، مقادیر را تبدیل می‌کند:
- کلسترول: $\, mmol/L = 38.67 \, mg/dL$
- HDL: $\, mmol/L = 38.67 \, mg/dL$
بنابراین، نیازی به محاسبهٔ دستی نیست.

🔹 مشاهدهٔ نتایج

نمایش ریسک ۱۰ ساله: به‌صورت درصد و دسته‌بندی (کم، متوسط، بالا).
نمایش سن قلب: به‌صورت عددی + مقایسه با سن واقعی (Δ سن).
نمایش گرافیکی:
- گیج نیم‌دایره برای ریسک.
- نوار مقایسهٔ سن قلب و سن واقعی.
چاپ/دانلود PDF (در صورت فعال بودن): نتایج و توصیه‌های شخصی ذخیره می‌شوند.

🔹 سناریوهای رایج خطا و راه‌حل‌ها

وارد کردن واحد اشتباه (mmol/L به‌جای mg/dL): با تغییر واحد در منو اصلاح شود.
HDL > TC: بررسی دوباره نتایج آزمایش (احتمال خطا در ورود یا آزمایش).
SBP بسیار غیرواقعی (مثلاً <80 یا >250): بررسی فشار خون و تکرار اندازه‌گیری.
سن خارج از محدوده (زیر ۳۰ یا بالای ۷۴): مدل معتبر نیست → پیام راهنما برای مراجعه به پزشک نمایش داده

📌 پیام کلیدی برای کاربر

ابزار «سن قلب» ساده طراحی شده است: چند ورودی پایه → نتیجهٔ قابل فهم → پیام‌های عملی.
در صورت بروز خطا یا ابهام، پیام‌های هشدار در همان صفحه نمایش داده می‌شوند.

راهنمای سریع برای متخصصین

🔹 یادآوری فرمول و دسته‌بندی

فرمول خطی (L):
$\beta_{age}\ln(age) + \beta_{TC}\ln(TC) + \beta_{HDL}\ln(HDL) + \beta_{SBP}\ln(SBP) + \beta_{smoke}I_{smoke} + \beta_{diabetes}I_{diabetes}$
- β_{SBP} بر اساس درمان‌شده بودن یا نبودن فشار خون متفاوت است.
فرمول ریسک ۱۰ ساله:
$S_{0}^{\exp(L – \overline{L})}$
- $S_{0}$ و $L‾\overline{L}$ برای مردان و زنان جداگانه تعریف شده‌اند.
دسته‌بندی ریسک:
- <10٪ → کم
- 10–20٪ → متوسط
- 20٪ → بالا

🔹 ملاحظات تفسیر بالینی

مدل Framingham 2008 (lipid) ابزاری تخمینی است؛ نباید جایگزین قضاوت بالینی شود.
در بیماران پرخطر یا با عوامل خطر مستقل (مثل CKD یا سابقه خانوادگی قوی) → احتمال کم‌برآورد.
برای سالمندان یا برخی جمعیت‌ها → احتمال بیش‌برآورد.
نتیجه بهتر است همراه با سایر شاخص‌ها (BMI، HbA1c، hs-CRP) دیده شود.

🔹 تصمیم‌گیری مشترک (Shared Decision-Making)

خروجی سن قلب می‌تواند به‌عنوان ابزار گفت‌وگو بین پزشک و بیمار استفاده شود:
- توضیح سادهٔ تفاوت سن واقعی و سن قلب.
- نشان دادن تأثیر تغییر سبک زندگی (ترک سیگار، کاهش SBP، بهبود HDL).
- کمک به افزایش انگیزهٔ بیمار برای پایبندی به درمان.
پیشنهاد می‌شود از نتایج برای مستندسازی اهداف مشترک (مثلاً کاهش SBP به <130 یا ترک سیگار در ۶ ماه آینده) استفاده شود.

📌 پیام کلیدی برای متخصص

ابزار «سن قلب» بیشتر از آنکه یک محاسبهٔ آماری باشد، یک پل ارتباطی آموزشی–بالینی بین پزشک و بیمار است.

پرسش‌های متداول

(FAQ)

❓ سن قلب دقیق است؟

ابزار «سن قلب» بر اساس مدل آماری Framingham 2008 ساخته شده است. این مدل می‌تواند تخمین نسبتاً خوبی بدهد، اما همیشه با خطای احتمالی همراه است (کم‌برآورد یا بیش‌برآورد در بعضی گروه‌ها). دقت آن مشابه سایر ابزارهای ریسک قلبی است، اما قطعی یا تشخیصی نیست.

❓ اگر آزمایشم غیرناشتا بود چه کنم؟

برای کلسترول کل (TC) و HDL، ناشتا بودن اهمیت زیادی ندارد. اما اگر تری‌گلیسرید یا قند خون هم قرار است استفاده شود، بهتر است آزمایش ناشتا باشد. در هر صورت، دادهٔ غیرناشتا می‌تواند یک تخمین اولیه بدهد ولی برای تصمیم‌گیری پزشکی باید تکرار شود.

❓ چرا سن قلب من خیلی بیشتر از سن واقعی است؟

این حالت معمولاً به دلیل وجود یک یا چند عامل خطر قوی است: فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت یا مصرف سیگار. به معنای آن است که قلب شما مشابه فردی مسن‌تر با ریسک بالاتر عمل می‌کند. پیام آن: تغییر سبک زندگی و پایبندی درمان می‌تواند این فاصله را کاهش دهد.

❓ تفاوت mg/dL و mmol/L چیست؟

این‌ها دو واحد رایج آزمایشگاهی برای لیپیدها هستند.
کلسترول:
$\, mmol/L = 38.67 \, mg/dL$
HDL نیز با همین ضریب تبدیل می‌شود.
ابزار به‌طور خودکار واحد را تغییر داده و محاسبه می‌کند.

❓ آیا این ابزار جایگزین پزشک است؟

خیر. این ابزار فقط یک محاسبه‌گر آموزشی–اطلاعاتی است.
نتایج آن می‌تواند به شما و پزشکتان در گفت‌وگو و تصمیم‌گیری مشترک کمک کند، اما تشخیص، تجویز دارو و مدیریت بیماری فقط باید توسط پزشک انجام شود.

واژه‌نامه

Glossary

🔹 Heart Age (سن قلب):

برآوردی از «سن بیولوژیک قلب» بر اساس عوامل خطر (فشار خون، چربی‌ها، دیابت، سیگار)؛ مقایسه‌ای بین سن واقعی و ریسک قلبی–عروقی.

🔹 CVD (Cardiovascular Disease):

اصطلاح کلی برای بیماری‌های قلب و عروق شامل سکته قلبی (MI)، سکته مغزی (Stroke) و نارسایی قلبی.

🔹 SBP (Systolic Blood Pressure):

فشار خون سیستولیک – بیشترین فشار در رگ‌ها هنگام انقباض قلب؛ واحد mmHg.

🔹 HDL (High-Density Lipoprotein):

«کلسترول خوب»؛ نقش محافظتی دارد و سطوح بالاتر با ریسک کمتر همراه است.

🔹 LDL (Low-Density Lipoprotein):

«کلسترول بد»؛ سطوح بالاتر LDL با افزایش رسوب پلاک در عروق و ریسک بالاتر CVD مرتبط است.

🔹 Baseline Survival (S₀):

احتمال بقای پایه در یک بازهٔ ۱۰ ساله برای جمعیت مرجع (بدون عوامل خطر اضافه).

🔹 Linear Predictor (L):

ترکیب خطی متغیرها و ضرایب (β) در مدل؛ شاخص خامی که سپس در فرمول ریسک استفاده می‌شود.

🔹 Calibration (کالیبراسیون):

میزان تطابق بین ریسک پیش‌بینی‌شده توسط مدل و ریسک واقعی مشاهده‌شده در جمعیت.

🔹 AUC (Area Under the Curve):

شاخصی از توان مدل در تمایز بین افراد با و بدون رویداد؛ AUC نزدیک به ۱ یعنی قدرت پیش‌بینی بالا.

🔹 Risk Categories (دسته‌بندی ریسک):

<10٪: کم
10–20٪: متوسط
20٪: بالا

🔹 Shared Decision-Making (تصمیم‌گیری مشترک):

فرایندی که در آن پزشک و بیمار با هم دربارهٔ مدیریت و اقدامات بعدی بر اساس داده‌ها و ترجیحات شخصی تصمیم می‌گیرند.

منابع و رفرنس‌ها

کتاب‌شناسی پیشنهادی

📌 منابع اصلی مدل Framingham (2008 – Lipid)

D’Agostino RB Sr, Vasan RS, Pencina MJ, et al. General cardiovascular risk profile for use in primary care: The Framingham Heart Study. Circulation. 2008;117(6):743–753. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.107.699579

📌 راهنماهای معتبر پیشگیری قلبی–عروقی

📌 مرورهای نظام‌مند درباره «سن قلب»

Lopez-Jimenez F, Cortes-Bergoderi M. A call for action: The need for a national heart age awareness campaign. Preventive Cardiology. 2010;13(4):181–182.
Grover SA, Kaouache M, Joseph L, et al. Cardiovascular risk and “heart age.” Canadian Journal of Cardiology. 2011;27(6):744–747.

📌 مقایسهٔ مدل‌ها

📌 قوانین ارجاع

APA Style (7th edition): مناسب مقالات آموزشی–علمی عمومی.
Vancouver Style: استاندارد پزشکی/کلینیکی و برای مجلات علوم سلامت.

📍 توصیه:

برای انتشار مقالهٔ مرجع شما، اگر به مخاطب عام هدف دارید → APA مناسب‌تر است.
اگر برای انتشار در مجلات پزشکی → Vancouver ارجح است.